Türkiye’de Güreş ve Gelişimi
Türklerin en eski spor dallarından biri olan güreş, ‘kures’ sözcüğünden gelmektedir. İran’da müslüman hükümdarların emri altına çalışan Türklerin kures adını verdikleri bir çeşit spor yaptıları belirtilmektedir.
Daha sonraları Türklerde güreş günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Oğuz Türklerinde güreş sporunun her dalına yer verildiği Dede Korkut hikayelerinden anlaşılmaktadır. Özellikle Ege ve Trakya’da yaygın olan yağlı güreşi Türk halkı benimsemiştir. Halk arasında en çok ilgiyi Kara Kucak ve Yağlı güreşler görmüştür. Osmanlı döneminde güreş organizasyonları yapılır, birinci olanlara, büyük baş, küçük baş hayvan ve tarım arazisi verilirdi. Tanzimat döneminden sonra bu hediyeler paraya dönüşmüştür. Türkiye’ye modern anlamda güreş 1910 yılında gelmiştir.
Bu güreşin Türkiye’deki ilk antrenörü ise, Macar Raol Peter’dir. 1922 yılında Güreş Federasyonu’nun kurulması ile birlikte minder güreşi daha düzenli bir hal almıştır. Minder güreşine sahip çıkan kulüpler sayesinde Ahmet Fetgeri, Kemal Türel, Tıbbıyeli Sami, Mazhar Kazancı, Emin Şükrü Kurt, Ressam Acar, Mızıkacı Danyal, M.Ali Fetgeri, M.Sami Karayel, Hattat Şevket, Cemal Sek, Seyfi Cenap gibi daha bir çok şampiyon sporcu yetişmiş ve güreşi günümüze kadar getirmişlerdir.
Güreş Kuralları
Uzun tırnaklar ve birkaç günlük sakal yasaktır. Ter asla kabul edilemez. Avantaj elde etmenin her şey demek olduğu bir sporda bu ayrıntıların yerine getirilmesi kesinlikle şart. Güreşçilerin mindere terli gelmesi, vücutlarına kayganlaştırıcı bir takım maddeler sürmeleri yasaktır. Yaralanmaya sebep olabilecek zincir, kolye, yüzük gibi şeyler takmak da yasaktır.
Güreşçiler mutlaka mayolarında mendil taşımak zorundadırlar. Serbest stil ile Greko-romen arasındaki tek önemli fark sadece stildedir. Greko-romende bacakların kullanılması yasak. Serbestte ise tek dalma,çift dalma gibi bacakların da katkısını gerektiren hamleler bir hayli önemli yer tutmaktadır.
Güreşte amaç rakibin iki omzunu birden mindere yapıştırarak tuş etmektir. 10 puan öne geçme durumu da maçın kazanılması için yeterli olmaktadır. Puanları minder hakemi teklif eder ama minder kenarındaki
jürinin onay vermemesi durumunda bu öneri değer bulmaz. Müsabakalar 3 dakikalık 2 devre halinde oynanır. Devre arasın 30 saniyedir. Eğer normal süre içinde eşitlik bozulmazsa üç dakikalık bir round daha oynanır. Gene eşitlik bozulmazsa hakem kararı geçerli olur. Güreş müsabakaları en az 4 cm kalınlığında ve 9 mt çapındaki minderlerde oynanır.
Güreş Stilleri
Dünyada olimpik iki güreş stili vardır. Bunlar Greko-Romen ve Serbest stillerdir.
a) Greko-Romen güreş stilinde belden yukarısı ile oyun taktik edilir. Ayakla oyun yapılmaz ve rakibin hücumu engellenmez. Bu stil Avrupa ülkelerinde yaygındır. Greko-Romen güreş stilini ilk uygulayan Türk güreşçileri: Koca Yusuf, Kara Ahmet, Hergeleci İbrahim, Filiz Nurullah, Kurtdereli Mehmet, Adalı Halil, Mandıralı Ahmet ve Kara Osman’dır. Türkiye’de bu stil Beşiktaş kulübünde 1903 yılında uygulanmıştır.
b) Serbest güreş stilinde ayaklar dahil vücudun her yeriyle oyun tatbik edilir. Bu güreş stili Türkiye’deki geleneksel güreşlere benzediğinden dolayı ülkemizde daha yaygındır.
Geleneksel Türk Güreşleri
ABA GÜREŞİ: Türkiye’nin Gaziantep ve Hatay yörelerinde yapılan mahalli güreş çeşididir. Güreşçilerin sırtlarına birer aba giyip ayakları çıplak olarak yaptıkları güreş şeklidir. “ABA” Güreşçiler üstlerine “Aba” adı verilen koyun yününden ve keçi kılından el tezgahlarında dokunan, kolsuz, omuz ve sırtları dayanıklı
olması için deri ilave edilen boyu güreşçilerin dizlerine kadar gelen bir giysidir.
ŞALVAR GÜREŞİ: Güreşçilerin geniş şalvar giyip belden yukarısı çıplak olarak yaptıkları güreş çeşididir.
KARAKUCAK GÜREŞİ: Karakucak güreş Türklerin Öz Milli güreşidir. Orta Asya’dan kaynaklanan bu güreş türünde yüzyıllar boyu görüntü ve kurallarda çok az değişim olmuştur. Günümüzde serbest güreş diye bilinen minder güreşi karakucak güreşin formüle edilmiş şeklidir. Karakucak güreşte pehlivanlar bacaklarına genelde pırtpıt giyerler. Sembol sporcumuz Yaşar Doğu ve şampiyon güreşçilerimiz Karakucak güreşten minder güreşine geçmişlerdir.
PIRTPIT: Keçi kılından sert kumaştan yapılan kısa pantolon şeklinde bir giysidir.
YAĞLI GÜREŞ: Yağlı güreş Türklerin yüzyıllardan beri yapıldığı kültürel sporlardandır. Güreşçilerin vücutlarına yağ sürerek, “Kısbet” adı verilen manda derisinden yapılmış özel bir giysi ile yapılmaktadır. Yağlı güreş karakucak güreşin formüle edilmiş şeklidir.
